Jonathan Moore

Polska a świat w rankingu produkcji złota

z cyklu Czas wydobyć to z siebie

Celem niniejszego artykułu jest porównanie Polski na tle Europy w zakresie wydobycia oraz zasobów złota. Chociaż trzeba przyznać, że Polakom, podobnie jak prawie wszystkim innym europejskim narodom, daleko do światowych liderów, Polska znajduje się przynajmniej w pierwszej dziesiątce krajów europejskich wydobywających złoto. Dodatkowo, w tekście opisano zastosowania złota i jego związków.

 

Wykaz europejskich liderów

Zgodnie z danymi opublikowanymi przez serwis internetowy TheGlobalEconomy.com, polska produkcja srebra w 2022 roku wyniosła 800 kg. Pozycja Polski w rankingu zależy od tego, czy uwzględniamy kraje transkontynentalne, czy nie.

 

Jeśli uwzględniamy kraje transkontynentalne w rankingu, to Rosja jest zdecydowanie największym producentem, z produkcją na poziomie 3 100 ton (3 100 000 kg) w 2022 roku. Trzeba przyznać, że ponad 66% rosyjskiej produkcji złota odbywa się za Uralem, czyli w azjatyckiej części kraju, a mianowicie w Kraju Krasnojarskim, Chabarowskim, Republice Sacha oraz obwodach amurskim, irkuckim i magadańskim.

Złoża rud złota występują jednak także w europejskiej części Rosji, głównie na południowo-zachodnim Uralu, na Kaukazie oraz na Półwyspie Kolskim, czyli na północnym zachodzie kraju. Ponieważ ponad 30% rosyjskiej produkcji złota odbywa się na zachód od Uralu, czyli ponad 930 ton, można stwierdzić, że Rosja jest wiodącym producentem złota w Europie.

 

Podobnie do Rosji, Turcja jest krajem transkontynentalnym. W 2022 roku wydobyła ona 39 ton (3 900 kg) złota. Niemniej jednak, wszystkie tureckie kopalnie złota znajdują się w azjatyckiej części kraju, dlatego nie można określić Turcji drugim co do wielkości producentem złota w Europie.

Wobec tego, jeśli Rosja jest uwzględniana w rankingu, Polska jest ósmym co do wielkości producentem złota w Europie, ustępując tylko Rosji, Bułgarii (10 000 kg), Szwecji (8 800 kg), Finlandii (8 390 kg), Serbii (7 290 kg), Grecji (3 000 kg) i Hiszpanii (1 400 kg), a wyprzedzając Słowację (399 kg) i Wielką Brytanię (50 kg). Ponadto, Polska jest szóstym największym producentem złota w Unii Europejskiej.

 

Wykaz światowych liderów

Zgodnie z danymi amerykańskiej agencji USGS (United States Geological Survey) w raporcie „Mineral Commodity Summaries 2025”, największym producentem złota na świecie są Chiny. W 2024 roku produkcja złota w Chinach wyniosła 380 ton (380 000 kg). Drugie miejsce zajmuje Rosja (310 ton), a trzecie Australia (290 ton). Kolejne miejsca zajmują Kanada (200 ton) oraz Stany Zjednoczone (160 ton). Dwa kraje plasują się ex aequo na szóstym miejscu: Ghana i Kazachstan (po 130 ton), a na siódmym miejscu jest Uzbekistan (120 ton). Ósme miejsce dzielą Indonezja i RPA (po 100 ton), natomiast Brazylia i Mali plasują się na dziewiątym miejscu (po 70 ton). Na dziesiątym miejscu są ex aequo trzy kraje: Burkina Faso, Kolumbia i Tanzania (po 60 ton).

 

Większe zasoby srebra znajdują się poza Chinami

Nawet jeśli Chiny są największym światowym producentem złota, pod względem dostępnych zasobów plasują się ex aequo Rosja i Australia na pierwszym miejscu, z zasobami po 12 000 ton każda, podczas gdy Chiny mają ich jedynie około 3 100 ton. Przed Chinami w rankingu znajdują się RPA (5 000 ton), Indonezja (3 600 ton) oraz Kanada (3 200 ton). Na siódmym miejscu są Stany Zjednoczone z 3 000 tonami, a następnie Peru (2 500 ton), Brazylia (2 400 ton) oraz Kazachstan (2 300 ton).

 

Produkty złota w Polsce

W Polsce wydobycie złota odbywa się jedynie w województwie dolnośląskim. Podobnie jak srebro, złoto często jest produktem ubocznym przy wydobyciu rudy miedzi. W Polsce złoto wydobywa się głównie ze złóż rud miedzi w okolicach Lubina, Polkowic i Rudnej, czyli w części północno-wschodniej województwa dolnośląskiego. Produkcja złota odbywa się w hucie miedzi w Głogowie.

Zdecydowana większość udokumentowanych złóż złota na terenie Polski znajduje się również w województwie dolnośląskim, m. in. w dorzeczach rzek Bobru, Izery i Kwisy, wokół Bolesławic (między Legnicą a granicą z Niemcami), w Radzimowicach pod Wojcieszowem w zachodnich Sudetach, w Złotoryi oraz w Złotym Stoku na granicy z Czechami. Szacuje się, że pod Dolnym Śląskiem znajduje się ponad 300 ton złota.

 

Zastosowania złota

Złoto znajduje szerokie zastosowanie w produkcji biżuterii, sztabek, monet i medali. Ze względu na jego wysokie przewodnictwo i odporność na korozję (w porównaniu ze srebrem i miedzią), jest wykorzystywane w elektryce i elektronice, zwłaszcza w złączach droższych kabli elektronicznych, takich jak kable audio czy USB.

W przemyśle złoto służy również jako powłoka ochronna w satelitach oraz w osłonach kombinezonów chroniących przed promieniowaniem podczerwonym. Powodem jest jego zdolność do skutecznego odbijania promieniowania elektromagnetycznego.

Ponadto, złoto jest stosowane w medycynie. Związki złota wykorzystywane są jako środki lecznicze w reumatoidalnym zapaleniu stawów, a izotop 198Au jest używany w terapii niektórych nowotworów.

 

Podsumowanie

Mimo że Polska nie wydobywa tyle złota co srebra i miedzi, jej produkcja złota nie może być lekceważona. Prawdopodobnie Polska nigdy nie stanie się jednym z czołowych światowych liderów w wydobyciu złota. Niemniej jednak, obecne szacunki zasobów złota na terenie Dolnego Śląska wskazują, że Polska posiada potencjał rozwoju produkcji tego cennego metalu.

 

 

Źródła:

Gold Production - Europe - By Country (The Global Economy.com)

Mineral Commodity Summaries 2025 (str.83)

 

 

Wołomin, 2025

 

copyright by Jonathan Moore